Maagtorsie: Een probleem bij honden

Maagtorsie: Een probleem bij honden

De gezondheid van onze viervoetige vrienden is een voortdurende zorg voor elke verantwoordelijke huisdiereigenaar. Een van de meest gevreesde en levensbedreigende aandoeningen die honden kunnen treffen, is maagtorsie. Het is een acute medische situatie die snel kan escaleren en binnen enkele uren fataal kan zijn. Deze aandoening wordt gekenmerkt door de draaiing van de maag, wat leidt tot een reeks ernstige complicaties zoals opgezette buik, afknelling van de bloedtoevoer en uiteindelijk orgaanfalen.

Hoewel maagtorsie niet bij alle hondenrassen even vaak voorkomt, zijn bepaalde grotere rassen zoals de Duitse Herder, de Sint Bernard en de Duitse Dog meer vatbaar voor deze aandoening. Ongeacht het ras is snelle herkenning en onmiddellijke medische interventie cruciaal voor de overleving van de hond. Omdat de symptomen vaak plotseling optreden en snel verergeren, telt elke minuut bij het zoeken naar medische hulp.

Dit artikel beoogt een uitgebreid overzicht te geven van wat maagtorsie is, hoe het te herkennen, en wat te doen als uw hond deze ernstige aandoening ontwikkelt. We bespreken ook preventieve maatregelen die het risico op deze aandoening kunnen verminderen, omdat voorkomen altijd beter is dan genezen.

Wat is maagtorsie?

Maagtorsie, medisch bekend als Gastric Dilatation-Volvulus (GDV), is een spoedeisende en potentieel levensbedreigende aandoening die voornamelijk grote hondenrassen treft. Het begint meestal met een snelle opzetting van de maag, bekend als gastrische dilatatie. In deze toestand vult de maag zich met gas en vocht, wat leidt tot uitzetting. Als deze uitzetting ernstig wordt, kan de maag gaan draaien om zijn as, bekend als volvulus. Deze draaiing snijdt niet alleen de uitgang van de maag af, waardoor gassen en voedsel niet meer kunnen ontsnappen, maar belemmert ook de bloedtoevoer naar de maag en aangrenzende organen.

De verminderde bloedtoevoer veroorzaakt ernstige problemen, waaronder ischemie, waarbij weefsels beginnen af te sterven door zuurstofgebrek. Dit kan op zijn beurt leiden tot sepsis, een ernstige bloedvergiftiging, en tot het falen van vitale organen zoals de lever en de nieren. De toestand kan binnen enkele uren escaleren tot een fatale shock. Door deze reeks complicaties vormt maagtorsie een directe en acute bedreiging voor het leven van de hond.

De snelheid waarmee deze aandoening zich ontwikkelt en verslechtert, maakt snelle medische interventie absoluut noodzakelijk. De uitkomst voor een hond met maagtorsie kan sterk variëren afhankelijk van hoe snel de symptomen worden herkend en behandeld. Zonder onmiddellijke chirurgische ingreep is de overlevingskans helaas laag.

Symptomen herkennen

De symptomen van maagtorsie kunnen binnen enkele minuten tot uren na een maaltijd verschijnen en zich snel ontwikkelen. Het is cruciaal om deze vroege waarschuwingssignalen te herkennen voor een tijdige behandeling. Een uitgebreide lijst van symptomen die bij maagtorsie kunnen optreden:

  • Onrust en agitatie: Een van de eerste tekenen is vaak een verhoogd niveau van onrust of agitatie. De hond kan nerveus rondlopen, hijgen of janken, wat duidt op pijn of ongemak.
  • Overmatig kwijlen en schuimvorming rond de mond: Door de obstructie in de maag kan de hond moeite hebben met slikken, wat kan leiden tot overmatig kwijlen en soms schuim rond de mond.
  • Opgezette buik: Een duidelijk fysiek teken is een gezwollen, strakke buik. Dit komt door de ophoping van gas en vocht in de maag.
  • Mislukte pogingen om te braken of kokhalzen: Omdat de draaiing van de maag de uitgang blokkeert, kunnen honden proberen te braken zonder succes. Ze kunnen kokhalzen of alleen maar slijm of schuim opgeven.
  • Snel ademhalen en hijgen: Naarmate de toestand verslechtert, kan de ademhaling van de hond sneller en oppervlakkiger worden als gevolg van pijn en stress.
  • Flauwvallen of instorten: In extreme gevallen kunnen honden flauwvallen of instorten door de extreme pijn, verminderde bloedtoevoer en de daaropvolgende shock.

Als u een combinatie van deze symptomen bij uw hond observeert, is het dringend noodzakelijk om onmiddellijk een dierenarts te raadplegen. Door de snel escalerende aard van maagtorsie kan elk uitstel in de behandeling de overlevingskansen van uw hond ernstig verminderen.

Risicofactoren

Ondanks dat maagtorsie een aandoening is die elke hond kan treffen, bestaan er specifieke risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van deze levensbedreigende toestand verhogen. Inzicht in deze factoren kan helpen bij het identificeren van honden die een hoger risico lopen en kan eigenaren aanmoedigen om proactieve stappen te nemen voor preventie.

  • Ras en grootte: Grotere hondenrassen met een diepe en brede borstkas lopen een hoger risico. Minder vaak kan het ook kleinere rassen treffen.
  • Leeftijd: Hoewel maagtorsie kan voorkomen bij honden van elke leeftijd, zijn oudere honden over het algemeen meer vatbaar dan jongere honden.
  • Voedingspatroon: Honden die grote hoeveelheden voedsel in één keer consumeren, of die snel eten, lopen een groter risico. Ook kan het voeden van een enkele grote maaltijd per dag bijdragen aan het risico.
  • Activiteit na het eten: Honden die intensief bewegen of spelen direct na het eten kunnen ook een verhoogd risico hebben.
  • Familiegeschiedenis: Een voorgeschiedenis van maagtorsie in de familie kan het risico voor andere familieleden verhogen.
  • Medische geschiedenis: Honden met spijsverteringsproblemen, zoals chronische gastritis, lopen mogelijk een groter risico.
  • Temperament: Stressvolle of angstige honden kunnen vatbaarder zijn voor maagtorsie. Stress kan immers invloed hebben op het spijsverteringssysteem.

Het begrijpen van deze risicofactoren stelt eigenaren in staat om preventieve maatregelen te nemen, zoals aanpassingen in voeding en levensstijl, om het risico op maagtorsie te minimaliseren. Hoewel het onmogelijk is om alle gevallen van maagtorsie te voorkomen, kan het kennen van de risicofactoren wel helpen om sneller in te grijpen als er symptomen optreden.

Diagnose

Correcte diagnose van maagtorsie is cruciaal voor een snelle en effectieve behandeling. De symptomen kunnen soms lijken op andere spijsverteringsproblemen, dus gedetailleerde diagnostiek is noodzakelijk voor een nauwkeurige beoordeling van de toestand van de hond. Hier zijn de belangrijkste diagnostische methoden:

  • Klinisch onderzoek: De dierenarts begint meestal met een grondig klinisch onderzoek waarbij de symptomen en het algemene welzijn van de hond worden beoordeeld. Een opgezette, harde buik en pijn bij aanraking kunnen al indicatief zijn voor maagtorsie.
  • Beeldvormende technieken: Röntgenfoto's en soms echografie kunnen gebruikt worden om de positie en grootte van de maag te beoordelen. Op een röntgenfoto kan de draaiing van de maag vaak duidelijk gezien worden.
  • Bloedonderzoek: Een compleet bloedbeeld en biochemische profiel kunnen nuttig zijn om de algemene gezondheidstoestand te beoordelen en om de aanwezigheid van andere complicaties, zoals sepsis of orgaanfalen, te detecteren.
  • Elektrocardiogram (ECG): Omdat maagtorsie de bloedtoevoer kan belemmeren, kan een ECG nodig zijn om hartritmestoornissen te identificeren die kunnen optreden als gevolg van de toestand.
  • Peritoneale vloeistofanalyse: In sommige gevallen kan een analyse van de vloeistof in de buikholte aanvullende informatie geven over de ernst van de toestand.

Een snelle en accurate diagnose is essentieel voor een succesvolle behandeling van maagtorsie. Zodra de diagnose is bevestigd, is onmiddellijke chirurgische ingreep meestal noodzakelijk om de gedraaide maag te corrigeren en het leven van de hond te redden.

Behandeling

De behandeling van maagtorsie is een medisch noodgeval dat onmiddellijke en agressieve interventie vereist. Elke vertraging in de behandeling kan leiden tot ernstige complicaties en een verminderde kans op overleving. Hieronder volgt een overzicht van de voornaamste behandelingsstappen:

  • Stabilisatie: De eerste prioriteit is het stabiliseren van de vitale functies van de hond. Dit kan inhouden: intraveneuze vloeistoffen om shock tegen te gaan, pijnbestrijding, en mogelijk zuurstoftherapie.
  • Gasverwijdering: Om de druk in de opgezette maag te verminderen, kan een buis via de slokdarm worden ingebracht of kan er rechtstreeks in de maag worden geprikt om het opgebouwde gas te laten ontsnappen.
  • Chirurgie: Zodra de hond gestabiliseerd is, volgt meestal een chirurgische ingreep om de gedraaide maag te corrigeren. Dit is essentieel om de bloedtoevoer naar de getroffen weefsels te herstellen. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn beschadigd weefsel te verwijderen.
  • Nazorg: Na de operatie krijgt de hond medicatie om pijn te bestrijden en infecties te voorkomen. Voedings- en bewegingsadviezen volgen om het herstel te bevorderen.
  • Monitoring: Continue monitoring is nodig om te verzekeren dat er geen complicaties optreden zoals sepsis, orgaanfalen of hartritmestoornissen.
  • Preventieve maatregelen: Bij honden die een hoog risico lopen op een nieuwe aflevering van maagtorsie kan een preventieve chirurgische ingreep, zoals gastropexie, waarbij de maag aan de buikwand wordt vastgemaakt, overwogen worden.

Het is belangrijk om te benadrukken dat snelheid essentieel is bij de behandeling van maagtorsie. De tijd tussen het herkennen van de symptomen en het ontvangen van medische zorg kan een aanzienlijke invloed hebben op de overlevingskans van de hond.

Herstel en nazorg

Na een succesvolle behandeling van maagtorsie begint een cruciale periode van herstel en nazorg. Deze fase is essentieel voor het waarborgen van een volledig herstel en het minimaliseren van het risico op complicaties of herhaling. De volgende punten zijn van belang:

  • Pijnbestrijding: Na de operatie blijft pijnbestrijding een belangrijk aspect van de nazorg. Medicatie zoals NSAID's of opioïden kunnen nodig zijn om het comfort van de hond te verhogen.
  • Dieet: Het voedingspatroon van de hond moet wellicht worden aangepast. Kleine, frequente maaltijden zijn vaak aanbevolen om de maag niet te overbelasten.
  • Fysieke activiteit: Beperkte beweging is doorgaans aanbevolen in de dagen tot weken na de operatie om verdere stress op de maag te voorkomen. Overleg met de dierenarts voor een aangepast bewegingsschema.
  • Controleafspraken: Regelmatige bezoeken aan de dierenarts zijn nodig om het herstel te monitoren en om eventuele complicaties vroegtijdig te identificeren.
  • Wondverzorging: Als er chirurgische sneden zijn gemaakt, is het belangrijk om de wond schoon en vrij van infectie te houden. Instructies voor wondverzorging dienen nauwkeurig te worden opgevolgd.
  • Observatie: Eigenaren moeten alert zijn op tekenen van complicaties zoals lethargie, verlies van eetlust, braken, of tekenen van infectie rond de operatiewond.
  • Psychologische ondersteuning: Naast fysieke zorg kan de hond ook last hebben van stress of angst na zo'n ingrijpende medische procedure. Geruststelling en eventueel gebruik van kalmerende middelen kunnen overwogen worden.

Het herstelproces vereist een toegewijde en zorgvuldige aanpak van zowel de dierenarts als de eigenaar. Door strikt de nazorginstructies te volgen en alert te blijven op tekenen van complicaties, kan een volledig herstel worden bevorderd en de kans op herhaling van deze ernstige aandoening worden verminderd.

Preventie

Hoewel maagtorsie een ernstige en vaak onvoorspelbare aandoening is, bestaan er verschillende preventieve maatregelen die het risico kunnen verminderen. Preventie is vooral belangrijk voor hondenrassen en individuen die een verhoogd risico lopen op deze levensbedreigende aandoening.

  • Dieetaanpassingen: Het voeden van uw hond met kleinere, meer frequente maaltijden kan de kans op maagtorsie verminderen. Voedsel dat rijk is aan vezels en vocht kan ook helpen.
  • Beperking van activiteit: Vermijd intensieve lichaamsbeweging vlak voor of na de maaltijd. Dit kan het risico op draaiing van een volle maag verminderen.
  • Gastropexie: Voor honden die een hoog risico lopen, kan een preventieve chirurgische procedure genaamd gastropexie worden overwogen. Hierbij wordt de maag aan de buikwand vastgemaakt om draaiing te voorkomen.
  • Regelmatige controles: Een regelmatig veterinair onderzoek kan vroegtijdig tekenen van gastro-intestinale problemen opsporen die het risico op maagtorsie kunnen verhogen.
  • Educatie: Het informeren van hondeneigenaren over de symptomen van maagtorsie kan bijdragen aan een snellere diagnose en behandeling.
  • Monitoring: Voor honden die een verhoogd risico lopen, kan frequente monitoring en eventueel gebruik van medische technologie zoals maagzuurmetingen of echografie nuttig zijn.
  • Geen grote hoeveelheden water slurpen: Voorkom dat uw hond grote hoeveelheden water in een korte tijd drinkt, vooral na fysieke inspanning. Dit kan de maag doen uitzetten en het risico op draaiing vergroten.

Preventie vereist een combinatie van gedragsaanpassingen, medische interventies en voortdurende waakzaamheid. Hoewel het risico op maagtorsie nooit volledig geëlimineerd kan worden, kunnen deze stappen aanzienlijk bijdragen aan het verkleinen van de kans op deze ernstige en potentieel fatale aandoening.

Conclusie

Maagtorsie is een levensbedreigende aandoening die snelle herkenning en behandeling vereist. Kennis van de symptomen en de risicofactoren kan helpen bij het tijdig ingrijpen en het redden van het leven van uw huisdier. Overleg met uw dierenarts over de beste preventieve maatregelen om uw hond veilig te houden.


Wil je op de hoogte blijven van alle nieuwe rassen en artikelen die op de website verschijnen? Registreer jezelf hier en je krijgt elke 2 weken een update in je mailbox. Je kan jezelf altijd probleemloos uitschrijven.


5 reacties

Kristel De Reymaeker

Wij zijn onze vorige hond verloren na een maagtorsie.... op tijd gezien, direct naar de dierearts: gaatje in de longen gestoken, dan naar de dierenkliniek: scan , maag teruggekanteld.... alles gedaan en dan overleeft hij de verdoving niet.
Het is iets dat blijkbaar zeer courant voorkomt bij Deense doggen en andere honden met brede borstkassen (vooral reutjes). Het vreemde bij mijn hond was dat hij eigenlijk niets had gedaan dat dit kon veroorzaken, niet gestressed, niet snel at of dronk en ook niet zeer actief was na het eten....wel een oudere hond (bijna 10) met brede borstkas.

Ik voel me nu nog schuldig dat ik hem die dag van hot naar her heb gesleurd in de hoop hem te kunnen redden... had hem beter direct een spuitje laten geven gezien zijn leeftijd en ook het feit dat zelfs als halen ze het er zoveel beschadigingen intern kunnen zijn dat de hond alsnog overlijdt een tijdje erna. Maar op zo een moment denk je maar aan 1 ding: mijn vriend is aan het sterven en ik moet alles doen om hem te redden.....

Bieke Van Gijsegem

Daar word ik nu toch ongerust van. Christo heeft ook zo'n brede, stevige borstkas en die kan wel regelmatig overdrijven, vooral met water drinken. Het eten is een beetje genormaliseerd nu, hij schrokt zo niet meer.
Hoe kan een hond een maagtorsie krijgen als hij voor het eten sport? Dan zit er toch geen eten meer in de maag? Moet je dan vermijden uitgebreid met de bal te spelen vooraleer ze eten?
'k Ga er meer over opzoeken, nu ik dit gelezen heb, denk ik...

Kristel De Reymaeker

Nee het is best honden na het eten rustig houden... voor het eten ook al rustig houden lijkt me een beetje overbodig. Misschien bedoelen ze in het artikel dat een hond die net 10 minuten hard heeft gegaloppeerd eerst rustig moet worden voor hij kan eten (dat hij niet teveel lucht binnen krijgt)
Als Christo erg veel drinkt komt hij wel in een riscovakje terecht... veel eten, veel drinken, brede borstkas: allemaal risicofactoren. Maar ik zou me toch ook niet teveel zorgen maken: komt eigenlijk maar weinig voor bij Labradors hoor.
Je zal het heel snel zien mocht hij een maagkanteling meemaken: ze zwellen langst een kant op en hijgen vies: kunnen niet overgeven maar verliezen wel slijm. Direct mee naar een dierenkliniek rijden.
Ik was dan nog eerst naar de dierenarts gereden die een gat in de maag (niet in de longen zoals ik hierboven schreef) heeft gestoken maar niet de benodigde apparatuur had om de maag zelf te kantelen.... zo dus wel veel tijd verloren.... Voor mij was maagtorsie tot die dag een tamelijk ver-van-mijn-bed gebeuren. Zoiets dat anderen overkomt maar toch niet mijn sterke gezonde hond? Tja .... niet dus, de dag ervoor nog heerlijk samen gewandeld en de dag erna ligt hij daar ineens stijf en koud EMO 2
Achteraf bekeken viel er eigenlijk niets aan te voorkomen... hij had niet wild gelopen, snel en veel gegeten, veel gedronken.... maar hij had wel een brede borst.

Sylvia Glasbergen

Onze oude mechelaar kwam op een nacht, rond 1 uur, de kamer ingelopen. Probeerde te braken, lukte niet. Gelijk alle alarmbellen af en de dierenarts gebeld. Gelukkig had onze eigen dierenarts nachtdienst en hoorde het al.
Direct erheen gereden. Na een aantal pogingen om de buis via de slokdarm in de maag te krijgen heeft hij met een buisje direct in de maag de gassen kunnen laten ontsnappen. Toen kon de buis wel via de slokdarm naar binnen en heeft hij de maag gespoeld. We hebben Schoffie mee naar huis gekregen, met het infuusnaaldje nog in de poot met de opdracht hem in de gaten te houden en te bellen bij enige twijfel. En we moesten er over nadenken of we hem wilden laten opereren om de maag vast te zetten, want de kans op herhaling was groot. Schoffie was echter al 12 jaar, dus er zat wel wat risico aan vast.
Een week later is de maag vastgezet en heeft Schoffie nog 3 jaar van zijn oude dag mogen genieten.
Wat een nachtmerrie was dat zeg!
Maar wat was ik blij dat we het meteen herkenden en dat we dichtbij bij de dierenarts terecht konden.

Alfred

Stel mijn Engelse Stafford heeft lang met de fiets gerend en ik laat haar dan een kwartier lopen, niet rennen. Kan ik haar san eten of een kluif geven? Kun je controleren of het gevaar voor maagtorsie geweken is bijv. door hartslag te meten, of ze voldoende rustig is. Ik zou graag wat specifiekere rusttijden weten na een zware inspanning. 15/30 minuten voordat je hond een bak voer geeft?


Een reactie plaatsen